کانتر باس یا دابل باس (Counter Bass) (Double Bass)
کانتر باس یک ساز غربی از نوع سازهای زهی ـ آرشهایی و بزرگترین آنها است که در موسیقی کلاسیک غربی، سبکهای جاز، راک اند رول و بلوز مورد استفاده قرار میگیرد. این ساز در ارکسترها نیز جایگاه ویژهایی دارد و در بین سازهای آرشهایی بمترین گسترهی صوتی را تولید میکند.
کانتر باس عضو خانواده ساز های انتقالی است و صدای تولید شده از کنترباس یک اکتاو بم تراز نتی است که برای آن در کلید F4 نوشته می شود. این کار برای استفاده کمتر از خطوط کمکی بم است.
کوک این ساز یه فاصله پنجم درست است و بدین صورت می باشد :سیم چهارم (E1) ،سیم سوم (A1) ،سیم دوم (D2) و سیم اول (G2).
در پیشینهی این ساز اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی آن را از خانوادهی ویولون و برخی از خانوادهی ویولا دا گامبا دانستهاند. چرا که با هر دوی این سازها شباهتهایی دارد؛ صورت ظاهری آن شبیه به ویولا دا گامبا است و بدنه، دسته و سر شکل ظاهری آن را تشکیل میدهند. ساختمان داخلیاش نیز مانند ویلون و سازهای هم خانوادهاش است. افرادی که کانتر باس را از خانودهی ویولون میدانند آن را ویول بیس نیز نامیدهاند. با وجود تفاوت در ریشهی ساز، صاحب نظران برروی قرن پانزدهم میلادی به عنوان دورهی زمانی به وجود آمدن این ساز اتفاق نظر دارند.
کانتر باسها تا قرن بیستم میلادی داری سه سیم بودند اما امروزه کانتر باس چهار سیم و یا پنج سیم دارد. اختلاف در تعداد سیمها باعث میشود در نتهای ایجاد شده توسط هرکدام از این کانتر باسها نیز تفاوتی وجود داشته باشد. به طوری که کانترباسی با پنج سیم در مقایسه با کانترباسی با چهار سیم، 4 نت را بمتر مینوازد.
نواختن این ساز مانند دیگر سازهای آرشهایی یا به روش زخمه زدن یا به کمک آرشه است. آرشههایی که در نواختن کانترباس از آنها استفاده میشود به دو نوع تقسیم میشوند: آرشه آلمانی و آرشه فرانسوی. این دو نوع آرشه در فاصله بین فراگ آرشه و چوب از هم و نیز تکنیکهای مورد استفاده برای نواختن با هریک از آنها با هم تفاوت دارند. فاصله بین فراگ آرشه و چوب در آرشه آلمانی بیشتر از نوع دیگر آرشه است.
نحوهی کوک کردن سیمهای کانتر باس برخلاف کوک کردن سیمهای ویولن است و با فاصلهی چهارم درست کوک میشوند. سیم اول، سیم دوم، سیم سوم و سیم چهارم یعنی سل، ر، لا و می ترتیب کوک کردن سیمهای این ساز است که زیرترین کوک مربوط به اولین سیم آن است. برای نوشتن نتهایش نیز از کیلد فا خط چهارم استفاده میشود و صدایش از نت نوشته شده یک اکاتو بمتر است.
Theme for Schindler list
Giovanni Bottesini Concerto for Double Bass No 2 in B Minor